Malamang o tiyak na totoo
Hindi totoo/maling impormasyon
Hindi pa kami sigurado
Mga Paksa
Acidic na pH
Pinapataas ng napaka-acidic na diyeta ang panganib na magkaroon ng kanser
Ang maaaring narinig mo
Dahil dumarami ang mga selula ng kanser sa acidic na kapaligiran, maraming tao ang nagtanong kung napapataas ng diyeta na maraming acidic na pagkain ang panganib na magkaroon ng kanser.
Ang […]
Acrylamide
Pinapataas ng acrylamide (sangkap sa ilang pagkain) ang panganib na magkaroon ng kanser
Ang maaaring narinig mo
Kinaklasipika ng International Agency for Research on Cancer (IARC o Pandaigdigang Ahensiya para sa Pananaliksik sa Kanser) ang acrylamide bilang posibleng carcinogen (nagdudulot ng kanser) sa mga tao at […]
Asbestos
Nagdudulot ng kanser ang asbestos
Ang maaaring narinig mo
Nagdudulot ng kanser ang pagkalantad sa asbestos.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Ang asbestos ay materyales sa konstruksyon (pangunahing ginagamit bilang insulation) at makikita ito sa mga gusaling binuo bago ang 2000.
Itinakda […]
Aspartame
Nagdudulot ng kanser ang aspartame
Ang maaaring narinig mo
Nagdudulot ng kanser ang pagkain/pag-inom ng aspartame.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Maraming kompanya ang lumipat mula sa normal na sucrose (asukal) sa mga pamalit sa asukal o artipisyal na pampatamis dahil sa malakas na kumpetisyon […]
Bluetooth headphones
Nakakadulot ng kanser ang mga bluetooth o walang wire na headphones
Ang maaaring narinig mo
Kasabay ng pagpapakilala at malawakang paggamit ng teknolohiyang Bluetooth, maraming tao ang nag-alala sa mga pangmatagalang epekto ng mga ito sa panganib na magkaroon ng kanser.
Ang sinasabi ng agham sa […]
Curcumin/turmeric
Binabawasan ng curcumin (turmeric) ang panganib ng kanser
Ang maaaring narinig mo
Sinasabing may mga katangiang lumalaban sa lason, virus, bakterya, at pamamaga ang curcumin. Isa sa mga bagong larangang inaaral tungkol sa curcumin ang mga katangian nitong posibleng lumalaban sa kanser.
Ang sinasabi ng agham sa […]
Formaldehyde
Nagdudulot ng kanser ang formaldehyde
Ang maaaring narinig mo
Nakakapagdudulot ng kanser ang pagkalantad sa formaldehyde.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Ang formaldehyde ay walang kulay, maaaring lumiyab, at walang amoy na kemikal na ginagamit sa mga materyales para sa konstruksyon at paggawa ng maraming […]
Hindi aktibong pamumuhay
Pinapataas ng hindi aktibong pamumuhay ang panganib na magkaroon ng kanser
Ang maaaring narinig mo
Nauugnay ang kawalan ng pisikal na aktibidad sa mas mataas na panganib na magkaroon ng ilang uri ng kanser (NCI).
Ang sinasabi ng agham sa […]
Hormone replacement therapy (HRT o Therapy para sa pagpapalit ng hormone)
Nagdudulot ng kanser ang hormone replacement therapy
Ang maaaring narinig mo
Ang mga babaeng tumatanggap ng hormone replacement therapy ay nasa mas mataas na panganib na magkaroon ng kanser sa suso.
Ang sinasabi ng agham sa atin
May iba’t ibang uri ng hormone replacement […]
Kape
Nagdudulot ng kanser ang kape
Ang maaaring narinig mo
Pinapataas ng pag-inom ng kape ang panganib na magkaroon ka ng kanser.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Epidemiological na Katibayan
Ang pag-inom ng kape ay hindi sanhi ng kanser sa suso, pancreas, o prostate, at maaaring mabawasan […]
Kaunting pisikal na aktibidad
Pinapataas ng kaunting pisikal na aktibidad ang panganib na magkaroon ng kanser
Ang maaaring narinig mo
Pinapataas ng kaunting pisikal na aktibidad ang panganib na magkaroon ng kanser.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Epidemiological na Katibayan
May malakas na katibayan na ang mas maraming pisikal na aktibidad […]
Lead
Nagdudulot ng kanser ang pagkalantad sa lead
Ang maaaring narinig mo
Nagdudulot ng kanser ang pagkalantad sa lead.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Nakakapinsala ang lead, anuman ang uri ng pagkalantad sa lead (paghinga, paglunok, o pagpasok sa pamamagitan ng balat), pero pumapasok sa katawan […]
Maanghang na chips
Nagdudulot ng kanser ang mga sangkap na partikular na nasa maanghang na chips
Ang maaaring narinig mo
Isang kuwento mula 2013 tungkol sa 10 taong gulang na batang babae na nakaranas ng malubhang sakit sa tiyan ang naging front page na balita pagkatapos sabihin ng kanyang doktor […]
Mga antiperspirant
Nagdudulot ng kanser sa suso ang mga antiperspirant
Ang maaaring narinig mo
Ang mga antiperspirant at deodorant ay may mga sangkap na nagdudulot ng kanser na pumapasok sa katawan sa pamamagitan ng balat, lalo na pagkatapos mag-ahit.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Kinaklasipika […]
Mga disposable na chopstick (mga pang-isang gamitan na chopstick)
May mga residue (aflatoxin) sa mga disposable na chopstick na nagdudulot ng kanser
Ang maaaring narinig mo
May mga kemikal na nagdudulot ng kanser ang mga disposable na chopstick na ginagawa para sa maramihang pagbenta.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Hindi pa napapatunayan ang pahayag […]
Mga diyetang mataas sa taba
Pinapababa ng mga diyetang mataas sa taba ang panganib na magkaroon ka ng kanser
Ang maaaring narinig mo
Pinapababa ng mga pagkaing mataas sa taba ang panganib na magkaroon ng kanser.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Ang paniniwalang binabawasan ng mga diyetang mataas […]
Mga e-cigaratte/pag-vape
Mas ligtas ang mga e-cigarette kaysa sa mga sigarilyo at hindi nagdudulot ang mga ito ng kanser
Ang maaaring narinig mo
Pinapataas ng paninigarilyo ng mga e-cigarette o pag-vape ang panganib na magkaroon ka ng kanser.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Kilala ang mga […]
Mga hazelnut spread at palm oil
Nagdudulot ng kanser ang pagkain ng mga hazelnut spread na may palm oil
Ang maaaring narinig mo
Ang mga produktong may palm oil, lalo na ang mga hazelnut spread, ay isa sa mga pinakakamakailang pagkain na na-flag bilang posibleng carcinogenic (nagdudulot ng kanser).
Ang sinasabi ng […]
Mga kemikal sa pintura
Nagdudulot ng kanser ang ilang kemikal sa pintura
Ang maaaring narinig mo
Nauugnay sa kanser ang pagpipintura sa loob o labas ng bahay
Ang sinasabi ng agham sa atin
May libo-libong kemikal na compound ang mga kemikal sa pintura Ang mga pangunahing organic na solvent na […]
Mga Kosmetiko
May mga kemikal ang ilang kosmetiko na nagdudulot ng kanser
Ang maaaring narinig mo
Madalas na tinatalakay sa media ang mga kosmetiko at mga sangkap ng mga ito bilang nauugnay sa kanser.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Tinutukoy ng FDA ang mga kosmetiko bilang […]
Mga linya ng kuryente
Nagdudulot ng kanser ang radiation mula sa mga linya ng kuryente
Ang maaaring narinig mo
Isinaad ng U.S. National Institute of Environmental Health Sciences (NIEHS o Pambansang Institusyon para sa Agham ng Pangkapaligirang Kalusugan) na mababa ang panganib sa kalusugan ng extremely low frequency (ELF) radiation: Hindi […]
Mga loom band
May matataas na antas ng kemikal na nagdudulot ng kanser ang mga loom band
Ang maaaring narinig mo
Binawi mula sa pagbebenta ang mga loom band dahil sa mga alalahanin tungkol sa panganib na magkaroon ng kanser.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Ang Rainbow […]
Mga microwave
Nagdudulot ng kanser ang pagtayo malapit sa microwave habang ginagamit ito
Ang maaaring narinig mo
Nagpapataas sa iyong panganib na magka-kanser ang pagtayo nang masyadong malapit sa microwave.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Hindi naglalabas ang mga microwave ng sapat na radiofrequency radiation para maging […]
Mga Pesticide (Pampatay ng Peste)
Nagdudulot ng kanser ang paggamit ng pesticide
Ang maaaring narinig mo
Pinapataas ng pagkalantad sa mga pesticide ang panganib na magkaroon ng kanser.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Karaniwang ginagamit ang mga pesticide sa paggawa ng pagkain at paglutas sa pamumugad ng insekto. […]
Mga pill na pampigil ng pagbubuntis
Nagdudulot ng kanser ang mga pill na pampigil ng pagbubuntis (mga iniinom na kontraseptibo)
Ang maaaring narinig mo
Mas mataas ang panganib na magkaroon ng kanser ang mga taong umiinom ng mga pill na pampigil ng pagbubuntis.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Ginagamit ang […]
Mga pinabangong kandila
Maaaring magdulot ng kanser ang pagsindi ng mga pinabangong kandila sa loob
Ang maaaring narinig mo
Naglalabas ng mga kemikal na nagdudulot ng kanser ang pagsindi ng mga pinabangong kandila
Ang sinasabi ng agham sa atin
Ang pagsindi ng mga pinabangong kandila ay maaaring humantong sa […]
Mga plastik na bote ng tubig
Nagdudulot ng kanser ang mga plastik na bote ng tubig
Ang maaaring narinig mo
May mga inilabas nang babala tungkol sa mga panganib na magkaroon ng kanser dahil sa pag-inom mula sa mga plastik na bote ng tubig.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Nagkaroon ng […]
Mga problema sa pagtulog
Pinapataas ng kakulangan ng tulog ang panganib na magkaroon ka ng kanser.
Ang maaaring narinig mo
Ang nagambalang cycle ng pagtulog ay nagbabawas sa kakayahan ng ating katawan na gumana nang maayos at pinapahina nito ang kakayahan ng katawang labanan ang kanser (Shafi et […]
Mga repellent ng insekto na may DEET
Nagdudulot ng kanser ang bug spray
Ang maaaring narinig mo
Nakakapagdulot ng kanser ang paggamit ng bug spray na may DEET.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Karamihan ng alalahanin tungkol sa mga repellent ng insekto ay sa isa sa mga pinakakaraniwang sangkap nito: N,N-diethyl-meta-toluamide, […]
Mga sunog na marshmallow
Nagdudulot ng kanser ang pagkain ng mga sunog na marshmallow
Ang maaaring narinig mo
Pinapataas ng pagkain ng mga sunog na pagkain o marshmallow ang panganib na magkaroon ng kanser.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Binubuo ang mga marshmallow ng maraming iba’t ibang sugar. […]
Mga tanning bed
Nagdudulot ng kanser ang mga tanning bed
Ang maaaring narinig mo
Ayon sa isang ulat noong 2012 na ginawa ng Committee on Energy and Commerce (Komite sa Enerhiya at Komersiyo) ng U.S. House of Representatives, 90% ng mga tauhan sa tanning salon, noong nakipag-ugnayan sa kanila ang […]
MSG—monosodium glutamate
Nagdudulot ng kanser ang monosodium glutamate (MSG)
Ang maaaring narinig mo
Pinapataas ng pagkain ng MSG ang panganib na magkaroon ka ng kanser.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Ang MSG ay isa sa mga pinakakaraniwang additive sa pagkain. Sa pangkalahatan, nagbibigay ang MSG ng […]
Naprosesong karne
Nagdudulot ng kanser ang naprosesong karne
Ang maaaring narinig mo
Pinapataas ng pagkain ng mga naprosesong karne ang panganib na magkaron ng kanser.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Nabago ang naprosesong karne sa pamamagitan ng pag-cure, pagpapausok, paglalagay ng asin, pag-ferment, at ibang proseso para […]
Obesity (Labis na katabaan)
Nagdudulot ng kanser ang obesity (labis na katabaan)
Ang maaaring narinig mo
Naiugnay ang pagiging obese sa iba’t ibang uri ng kanser.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Ang pagiging obese o pagkakaroon ng mataas na body mass index (BMI) ay kondisyon kung saan hindi malusog […]
Pag-ihaw sa uling
Nagdudulot ng kanser ang pag-ihaw ng karne
Ang maaaring narinig mo
Pinapataas ng pagkaing medyo sunog at sunog na pagkain ang panganib na magkaroon ka ng kanser.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Ang pagsunog nang kaunti (charring) o pagsunog ng karne, manok, o isda […]
Pag-microwave (o pagpapayelo) ng plastik
Nagpapataas ng panganib na magkaroon ng kanser ang pagkain mula sa na-microwave na plastik
Ang maaaring narinig mo
Ang pagpapainit ng plastik sa microwave o pagpapayelo ng plastik ay naglalabas ng iba’t ibang nakakapinsalang kemikal na maaaring magdulot ng kanser.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Pag-upo nang masyadong malapit sa TV
Nagdudulot ng kanser ang pag-upo nang masyadong malapit sa TV
Ang maaaring narinig mo
Naglathala ang Daily Mirror ng kuwento noong 2003 na nagsasabing pinapataas ng pag-upo nang masyadong malapit sa TV para sa matagal na panahon ang panganib na magkaroon ng kanser.
Ang sinasabi ng […]
Paggamit ng cell phone
Nagdudulot ng kanser ang paggamit ng cell phone
Ang maaaring narinig mo
Ang pagpapanatili ng iyong cell phone nang malapit sa iyong katawan o ulo ay maaaring magpataas ng iyong panganib na magkaroon ng kanser.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Naglalabas ang mga cell phone ng […]
Paggamit ng tabako
Nagdudulot ng kanser ang paggamit ng tabako
Ang maaaring narinig mo
Ang paggamit ng tabako ay nangungunang sanhi ng kanser at pagkamatay dahil sa kanser. Ito rin ang pinakamalaking maiiwasang sanhi ng kanser.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Ang lahat ng produktong tabako, kabilang ang […]
Pagkalantad sa Araw
UV radiation
Ang maaaring narinig mo
Walang ligtas o malusog na tan, at hindi makakapigil sa sunburn ang pagkuha ng base tan (AAD). Pinapataas ng pagpapa-tan ang iyong panganib na magkaroon ng basal cell carcinoma, squamous cell carcinoma, at melanoma. Ang […]
Paglipad sa mga eroplano
Mas mataas ang panganib ng mga piloto at flight attendant na magkaroon ng kanser
Ang maaaring narinig mo
Ang mga taong madalas kung lumipad, tulad ng mga piloto at flight attendant, ay may mas mataas na panganib na magkaroon ng kanser.
Ang sinasabi ng agham sa […]
Pagsuot ng mask
Nagdudulot ng kanser sa baga ang bacteria sa loob ng mga mask at kakulangan ng oxygen dahil sa mga mask
Ang maaaring narinig mo
Pinapataas ng pagsuot ng mask ang panganib na magkaroon ng kanser.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Napakaraming katibayang nagpapakita na […]
Paninigarilyo ng marijuana
Mas ligtas ang paninigarilyo ng marijuana kaysa mga sigarilyo at hindi ito nagdudulot ng kanser
Ang maaaring narinig mo
Nagdudulot ng kanser ang paggamit ng marijuana.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Marijuana ang pangalan ng mga tuyong bud at dahon ng halamang cannabis; tinatawag ito […]
Pulang karne
Nagdudulot ng kanser ang pulang karne
Ang maaaring narinig mo
Pinapataas ng pagkain ng pulang karne ang panganib na magkaroon ng kanser.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Noong 2015, sinabi ng International Agency for Research on Cancer (IARC o Pandaigdigang Ahensiya para sa Pananaliksik sa […]
Radon
Nagdudulot ng kanser ang pagkalantad sa radon
Ang maaaring narinig mo
Nagdudulot ng kanser ang radon gas.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Ang radon ay walang kulay at walang amoy na gas na maaaring magdulot ng kanser sa baga pagkatapos ng pangmatagalang pagkalantad. Nahahati-hati ang radon sa […]
Sapilitang (medikal) pagpalaglag
Nagdudulot ng kanser sa suso ang sapilitang pagpapalaglag
Ang maaaring narinig mo
Ang mga babaeng nakaranas ng sapilitang medikal na pagpapalaglag ay nasa mas mataas na panganib na magkaroon ng kanser sa suso.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Malaki ang pagbabago sa mga antas […]
Shampoo na may formaldehyde
Nagdudulot ng kanser ang shampoo na may formaldehyde
Ang maaaring narinig mo
Carcinogen ang shampoo na may formaldehyde.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Maraming produkto para sa pangangalaga ng buhok, tulad ng mga shampoo at mga leave-in conditioner, ay may formaldehye o ibang anyo nito, […]
Shampoo na may sodium lauryl sulfate
Nagdudulot ng kanser ang sodium lauryl sulfate (na mahahanap sa maraming shampoo
Ang maaaring narinig mo
Nagdudulot ng kanser ang pag-shampoo gamit ang mga produktong may SLS.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Ang SLS ay panlinis at surfactant na ginagamit sa maraming produkto para sa […]
Stress
Pinapataas ng stress ang panganib na magkaroon ng kanser
Ang sinasabi ng agham sa atin
Kadalasang nawawala pagkatapos ng nakaka-stress na kaganapan ang pansamantala o acute na stress, tulad ng stress na maaaring maramdaman mo bago magbigay ng talumpati. Gayunpaman, mas nakakasama ang pangmatagalan o chronic na stress.
Puwedeng […]
Titanium Dioxide sa Mga Tampon
Nagdudulot ng kanser ang paggamit ng mga tampon na may titanium dioxide
Ang maaaring narinig mo
Maaaring may nakita kang viral na TikTok video na nagsasabing may sangkap na tinatawag na titanium dioxide ang mga tampon, na responsable para sa pagpapataas ng panganib na magkaroon ng […]
Usok ng diesel
Nagdudulot ng kanser ang usok ng diesel
Ang maaaring narinig mo
Nagdudulot ng kanser ang paglanghap ng usok ng diesel.
Ang sinasabi ng agham sa atin
Ang diesel ay uri ng likidong nagmumula sa crude oil at ginagamit sa karamihan ng malalaking makina (tulad ng mga […]
Wax sa mga prutas gulay
Nagdudulot ng kanser ang pagkain ng mga prutas at gulay (tulad ng mansanas) na may wax na coating
Ang maaaring narinig mo
Nagpapataas sa iyong panganib na magka-kanser ang pagkain ng wax sa mga prutas at gulay
Ang sinasabi ng agham sa atin
Ang wax […]